Votum & groet
Zingen: GK ’06 Gezang 50/Ere zij God
Gebed
Zingen: Opwekking 527/Licht in de nacht
Bijbellezing: Lucas 1: 26-38
Preek
Zingen: Sela/Maria, had je door
Bijbellezing: Lucas 2: 1-7
Gebed: Liedboek 483/Stille nacht
Collecte
Zegen
Zingen: Vrolijk kerstfeest iedereen
Lucas 1, 38
[1] Wat is er eigenlijk zo bijzonder aan Maria? Het is kerstfeest vandaag en we staan stil bij de geboorte van onze Redder en we doen dat vanmorgen vanuit het perspectief van Maria, de moeder van onze Heer. Ik denk dat zij een bijzondere vrouw is geweest – en ik ben niet de enige, want anderhalf miljard katholieken vinden het ook. Er is een Engels liedje dat heet ‘What if God was one of us?’ ‘Hoe zou het zijn als God één van ons was?’ In Jezus van Bethlehem werd God één van ons. Maria was de eerste die dat te horen krijgt. Hoe is dat voor haar? En wat kan ik van haar leren? Wat is er zo bijzonder aan Maria?
Je zou allereerst kunnen denken dat ze zo bijzonder was, omdat ze van huis uit bijzonder was. Zij was tenslotte een prinses, een betoverachterkleindochter van de grote koning, van David. [2] Maar eerlijk is eerlijk, koning David was van duizend jaar geleden en het feit dat Maria hem als voorvader had, maakt haar niet meer heel bijzonder in zichzelf. Na duizend jaar zijn er duizenden Joden die hem in hun stamboom hebben. Het maakt denk ik wel God bijzonder, dat Hij bewust een vrouw uit het huis van David opzoekt. Hij had dus een plan dat met gemak duizend jaar omspant en toch goed uitkomt. Tegen David had God met zoveel woorden gezegd: er komt een kind, een nakomeling van jou, die zal de wereld redden. Dus zal zijn moeder een prinses zijn, of zij en haar dorpsgenoten het nu belangrijk vinden of niet.
Wat is er zo bijzonder aan Maria? Is ze dan misschien bijzonder omdat er een engel bij haar op bezoek komt? [3] Voor de duidelijkheid: het is bijzonder dat er een engel bij je op bezoek komt. Het is helemaal bijzonder wanneer zijn naam er ook nog bijstaat: Gabriël. Dat betekent ‘vriend van God,’ Gabriël. Ik probeer me voor te stellen hoe dat is gegaan. God neemt Gabriël, zijn eerste minister, apart. Gabriël beseft dat er iets groots gaat gebeuren, dat God hem een taak van gewicht gaat geven, een taak, hem als ambassadeur van de Heer waardig. ‘Gabriël, mijn vriend, het is zover. Ga naar Nazareth, en vertel het aan Maria.’ Is dat dan een tegenvaller? Is dat misschien te gewoon voor Gabriël? Nee, hij weet dat hij nu de mooiste boodschap ter wereld gaat vertellen. Een heel bijzondere boodschap. Maar opnieuw: dat maakt nog niet Maria in zichzelf bijzonder. Maria is werkelijk ‘one of us,’ één van ons.
[4] Wat is er dan bijzonder aan Maria? Hoe kan het dat ze eigenlijk zo gewoon is? Wat we tot nu toe gevonden hebben is dat God Maria heel bijzonder maakt, doordat Hij haar als dochter van David uitkiest en doordat Hij zijn hoogwaardigheidsbekleder naar haar toestuurt en daar nog bij: doordat Hij in haar een kind schept dat Zoon van God mag heten. Maria als één van ons, heel gewoon. Maar toch door God gekozen, heel bijzonder. Dat is Maria. En toch is er iets wat haar wel bijzonder maakt in zichzelf. En dat is dit ene, dat is haar reactie. [5] ‘Laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ In de Engelse Bijbel staat: ‘Let it be to me according to your word.’ Ik ken geen mens, geen man of vrouw, uit de bijbelse geschiedenis die zo reageert op een boodschap van God. Adam en Eva zeiden nee tegen God. Abraham had z’n twijfels. Mozes zei: ik ben niet zo’n prater. David zondigde dwars tegen God in. Maar Maria zegt: ‘De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ ‘Let it be.’ Echt bijzonder.
[6] Toen vijftig jaar geleden de Beatles een liedje zongen over ‘mother Mary’, toen citeerden ze de woorden die Maria zei, nadat Gabriël was uitgesproken. ‘Laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ ‘Let it be.’ Dus eigenlijk is het een kerstliedje… In dat liedje zijn het troostende woorden die Maria spreekt, wijze woorden. ‘Als ik merk dat ik het moeilijk heb, zie ik Maria voor me staan. Zij spreekt wijze woorden: Laat het zijn.’ En John Lennon en Paul McCartney zingen dat als iedereen die woorden nazegt, dat er dan toch een licht is om te volgen door de nacht. Dat is mooi. Behalve dat ze de woorden van Maria niet helemaal citeren. Ze halen alleen het begin van Maria’s antwoord aan: ‘Laat het zijn, zoals het is.’ Nu is het maar gewoon een liedje, maar omdat ze wel een bijzonder moment van een bijzondere vrouw aanhalen, is het de moeite waard om even door te denken. Maria zegt meer dan dat ze zich bij de feiten neerlegt. Door de Geest gedragen maakt Maria een keus. ‘Let it be – according to your words.’ [7] ‘Laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’
Natuurlijk was de situatie van Maria heel bijzonder, heel uniek. Dit zal nooit weer tegen iemand gezegd worden, dit is nooit eerder van iemand gevraagd. En toch. Als Maria hier bij ons zou zijn, zou ze niet opvallen. Een gewoon jong meisje, dat er op uit is God te dienen. Maar ga dan gerust naast haar staan en neem haar woorden ter harte. ‘Laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ Zie jezelf naast haar staan op het moment dat God haar vertelt hoe Hij zijn plannen gaat verwerkelijken, door de geboorte van Jezus in Bethlehem. En beaam met haar de woorden van de engel: ‘Ja God, laat uw plan werkelijkheid worden. En laat ook mij mijn plaats innemen in uw plannen, van het begin van mij leven tot aan het eind.’ Ik weet het, daar zijn jij en ik eigenlijk te gewoon voor. Maar Gods plannen zijn bijzonder – en wij mensen passen erin. Dat is vandaag de boodschap van Kerst ook voor jou.
Amen.